KUPINOVO – Četvrta kampanja sistematskih arheoloških istraživanja u okviru projekta Kupinik – poslednja prestonica srpskih despota, sprovedena je tokom septembra i prve polovine oktobra 2024. godine, a istraživače je 2. oktobra obišao predsednik opštine Pećinci Siniša Đokić i tom prilikom su ga Biljana Lučić, viši konzervator-istraživač u Zavodu za zaštitu spomenika kulture Sremska Mitrovica i arheolog Perica Odobašić upoznali sa dosadašnjim tokom istraživanja i sa planovima za narednu godinu.
„Za opštinu Pećinci Kupinik ima poseban značaj, jer je to svakako najvredniji deo kulturno-istorijskog nasleđa na našoj teritoriji. Zbog toga lokalna samouprava već godinama podržava sve aktivnosti na istraživanju i očuvanju tvrđave, a krajnji cilj nam je njena obnova, jer ovo nije samo deo istorije ovog kraja, već izuzetno značajan deo nacionalne istorije“ – rekao je predsednik Đokić.
Nakon istraživanja ulazne kule – kapije i pristupnog mosta koja su izvedena prošle 2023. godine, ove godine se pristupilo istraživanjima severoistočnog bedema i kule šestougaone osnove. Arheološkim radovima je rukovodio stručni tim Zavoda za zaštitu spomenika kulture Sremska Mitrovica u saradnji sa Muzejom Kupinik u sastavu Kulturnog centra Pećinci, Muzejom Srema u Sremskoj Mitrovici i Vojnim muzejom u Beogradu. Istraživanja su sufinansirana od strane Pokrajinskog sekretarijata za kulturu, javno informisanje i saradnju sa verskim zajednicama, Opštine Pećinci i Zavoda za zaštitu spomenika kulture Sremska Mitrovica.
Ove godine su, takođe, izvedeni radovi na utvrđivanju stanja i analizi materijala (opeka i maltera) za Projekat konzervatorsko-restauratorskih radova na ostacima srednjovekovne tvrđave Kupinik, a paralelno se izvodi i nabavka materijala za potrebe sprovođenja konsolidacije, čišćenja i zaštite zidanih struktura utvrđenja. Studija analize materijala izvedena je u saradnji sa laboratorijom za kulturno nasleđe Tehnološkog fakulteta u Novom Sadu, a finansirana je od strane Ministarstva kulture Republike Srbije.
„Ovaj višegodišnji projekat ima za cilj da omogući zaštitu, interpretaciju i prezentaciju istočnog bedema tvrđave Kupinik. Projektom će biti obuhvaćeni istraživački, arheološki, konzervatorsko-restauratorski i drugi radovi tokom naredih pet godina kojima će se pružiti smernice za dalji razvoj ovog važnog lokaliteta. Podaci koje dobijamo tokom arheoloških istraživanja pružaju nam osnovu za pouzdanu interpretaciju ovog nalazišta koje ima izuzetan značaj, kako za jedan jako važan period naše nacionalne istorije, tako i za nasleđe čitave regije i važnih događaja u istoriji Evrope. Arheološki materijal koji pronalazimo govori nam o kulturnim uticajima koji su se ovde preplitali naročito tokom XV i XVI veka, mada i mlađi horizonti ne svedoče samo o kontinuitetu nastanjivanja ovog prostora do XVIII veka, već o važnoj ulozi koji je Kupinovo kao naselje imalo u ovom periodu. Naime, reč je o lokalitetu čija istorija obuhvata nasleđe i srednjovekovne Ugarske i Države srpskih despota, ali i Osmanske i Austrijske države. Tako će Kupinik sledeće godine sigurno naći svoje mesto prilikom obeležavanja 500 godina od Mohačke bitke, koja se odigrala 1526. godine između ugarske i turske vojske i koja ja je bila prekretnica u poznosrednjovekovnoj istoriji Evrope. Mi se nadamo da će intergativni pristup zaštiti, kome se teži u istraživanju Kupinika, omogućiti, osim valorizacije i reinterpretacije građe i očuvanja autentičnosti spomenika, razvoj i održivo upravljanje i korišćenje njegovih resursa“ – izjavila je Biljana Lučić.
Odobašić je istakao da će rezultati istraživanja i arheološki nalazi vremenom postati sastavni deo zbirke muzeja Kupinik i da će u dogledno vreme biti predstavljeni široj javnosti i izneo uverenje da će to dopineti da poslednja prestonica srpske srednjovekovne države dobije mesto koje zaslužuje u nacionalnoj istoriji.
